وضعیت موجود و چشم انداز مطلوب کاربرد فناوری اطلاعات در آموزش عالی

فناوریهای معاصر و در حال ظهور به امری عادی در تمام جنبه‌های زندگی تبدیل شده‌اند. این فناوریها در بسیاری از جنبه‌های فعالیتهای روزمره ما تغییراتی را به همراه داشته‌اند. تعلیم و تربیت نیز با پیشرفتهای نوآورانه معاصر در حوزه فناوری با تغییرات و بهبودهای عمده‌ای روبه‌رو بوده است. بررسی وضعیت موجود و چشم‌انداز مطلوب کاربرد فناوری اطلاعات در نظام آموزشی دانشگاه هدف پژوهش حاضر بود. علاوه بر این، عوامل اصلی ایجاد کننده فاصله بین وضعیت موجود و مطلوب از نظر اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان بررسی شد. پژوهش از نوع کاربردی و روش پژوهش توصیفی بود. جامعه آماری اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان دانشگاه مازندران بودند. با استفاده از جدول مورگان و از طریق نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای، 128 عضو هیئت‌علمی و 400 دانشجو انتخاب شدند. ابزارهای متنوعی شامل پرسشنامه، مشاهده، مصاحبه و تحلیل اسناد برای گردآوری داده به‌کار گرفته شد. برای تعیین روایی پرسشنامه‌ها از روش روایی محتوایی و برای سنجش پایایی پرسشنامه از روش ضریب آلفا (80/0) استفاده شد. از آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون t تک نمونه-ای) به‌منظور تحلیل کمّی و روش تحلیل محتوا برای تحلیل کیفی استفاده شد. نتایج نشان داد که دانشجویان به مقدار کم و اعضای هیئت‌علمی به مقدار متوسطی از فناوری اطلاعات استفاده می‌کنند. اما دو گروه نگرش بسیار مثبتی به فناوری اطلاعات داشتند و مهارت خود در استفاده از آن را متوسط ارزیابی کردند. وضعیت مطلوب به‌زعم اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان شامل ورود جدی فناوری اطلاعات به فرایند آموزش و تدریس و ارزشیابی آموزشی، آموزش سواد اطلاعاتی، وجود داشتن کتابخانه بر خط و بهبود زیرساختها به ویژه سرعت اینترنت بود. آنها چالشهای اصلی در جهت تحقق وضعیت مطلوب را نبود مهارت کافی در عضو هیئت‌علمی و دانشجو در استفاده از فناوری اطلاعات، سیاستهای آموزشی موجود و مشکلات مالی، مدیریتی، زیرساختی و فرهنگی می‌دانستند.